Su kayıplarının azaltılması için fiziki kayıp kaçaklar ile mücadele edilmelidir. Bu mücadele oldukça zor ve uzmanlık gerektiren bir konudur. İçme suyu sistemlerinde fiziki kaçaklar ile mücadele etmek sadece fiziki kaybı bulup onu onarmak ile bitmemektedir. Su kayıplarının azaltılması konusu geniş bir kapsama sahiptir. Su kayıpları ile mücadele şu şekilde açıklanabilir;
Gelir Getirmeyen Su
Gelir getirmeyen su (GGS), Üretilen fakat su dağıtım şebekelerinde abonelere ulaşmadan önce kaybedilen sudur. Gelir getirmeyen su yeraltı kaynaklarının tüketilmesinde ciddi rol oynadığı kadar üretilen suyun cazibe ile hareket etmediği yerlerde pompalandığından ötürü ciddi enerji maliyetleri de oluşturmaktadır. Gelir getirmeyen su gelişmiş ülkelerde belli kabul edilebilir sınırlar içerisinde olup gelişmekte olan ülkelerde belirgin şekilde fazladır.
Gelir getirmeyen su bileşenleri şu şekildedir;
Fiziki Su Kayıpları
Fiziki su kayıpları, içme suyu dağıtım şebekelerinde bulunan borular ve bu borular üzerinde yer alan servis bağlantıları üzerinde oluşan çatlak ve kırıklardan sızan sudur. Fiziki su kayıp kaçakları sisteme verilen suyun boşa akmasına ve buda ciddi maddi kayba yol açmaktadır.
İdari Su Kayıpları
İdari su kayıpları, İçme suyu şebekelerindeki abonelerde ölçüm için kullanılan sayaçların yanlış ölçmesi, faturalandırılmaması veya yasa dışı bağlantılarla su kullanılmasıdır.
İçme Suyu Hattı Tespiti Ve Haritalama
Su hayatımızda son derece önemli iken suyun israf olmasının önüne geçilmelidir. İçme suyu hatlarında oluşan su kaçakları su israfında ilk sıralarda bulunmaktadır. Bunun için su kaçaklarına müdahale edilmeli ve sorun giderilmelidir. Su kaçaklarına müdahale edilebilmesi için içme suyu hattının konumu ve güzergahı bilinmelidir. Böylece içme suyu kayıp kaçakların tespit etmek çok daha kolay ve hızlı olacaktır. İçme suyu hattı tespiti ile hatların konum ve güzergahları firmalarımız tarafından noktasal tespit edilmektedir. Firmamız alanında uzman personel ve teknolojik ekipman ile içme suyu hattı haritalama hizmeti ile tespit edilen hatları haritalandırmakta ve raporlamaktadır.
İçme Suyu Hattı Haritalama Önemi
- İçme suyu hatlarının tespit edilmesi ve haritalandırılarak sayısallaştırılmasının önemini şu şekilde açıklayabiliriz:
- İçme suyu hattı kazı çalışmalarında mevcut diğer altyapı hatlarına zarar vermeden çalışma ortamı sağlamak.
- Su hattı haritalama ile yeraltında bulunan tüm altyapı hatlarının (kanalizasyon, yağmur suyu, elektrik hatları, telekomünikasyon hatları, doğal gaz hatları vb.) coğrafi konum bilgilerini sayısal ortama aktarmak.
- İçme suyu hattı tespiti ile saha çalışmalarında yanlış yerlerin kazılmasını engelleyerek maliyetleri düşürmek ve iş gücünü daha verimli kullanılır hale getirmek.
- İçme suyu sistemlerinde yaşanması olası aksaklıklar ve kaynak israfının önlenmesi, altyapıdaki karmaşıklığın giderilmesi
Hidrolik Modelleme Nedir?
Hidrolik modelleme karmaşık gerçek bir sistemin basitleştirilmiş temsili örneğidir. Bazı kabul ve varsayımlara dayanılarak sistemi matematiksel, fiziksel ve mantıksal olarak ifade etmek de diyebiliriz. Önemli olan hidrolik modelin gerçeğe en yakın olmasıdır. Bunun için çeşitli ölçüm metot ve materyalleri ile yazılımlar geliştirilmiştir. Kentleşmenin ve sanayileşmenin artığı günümüzde içme suyu sistemlerinin analizi, izlenebilirliği ve sürdürülebilirliği daha çok önem kazanmaktadır. Bu nedenle içme suyu sistemlerinde hidrolik modelleme yöntemleri geliştirilerek sistem yönetiminin ekonomik, sürdürülebilir ve stabil olması amaçlanmaktadır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte içme suyu sistemlerinin hidrolik modelin oluşturulması daha kolay hale gelmiştir.
Bölgesel Ölçüm Alanı Nedir?
Sınırlarında su geçişlerinin olmadığı ve tek noktadan beslenen izole bölgelere bölgesel ölçüm alanı denir?
Kullanılabilir su kaynakları ülkemizde gün geçtikçe tükenmektedir. Bundan dolayı su kaynaklarını tasarruflu kullanmak gerekmektedir. Bunun önündeki en büyük engel ise fiziki su kaçaklarıdır. İçme suyu sistemlerinde meydana gelen su kaçakları suyun kaynaktan son tüketiciye ulaşmadan kaybolmasına neden olmaktadır. Fiziki kayıplar ile mücadele etmek karmaşık ve büyük su sistemlerinde oldukça zordur. Bunun için içme suyu boru sistemlerini daha kolay müdahale edilebilir bölgesel ölçüm alanı denilen izole bölgelere ayırmak gerekmektedir.
Bölgesel Ölçüm Alanı Neden Önemlidir?
- İzole bölgelerde giriş debilerinin ölçümü ile fiziki su kaçaklarını tespit etmek kolaylaşır.
- İçme suyu sistemleri bölgelere ayrıldığı için suyu izlemek ve kontrol etmek daha kolaydır.
- Bölge içerisinde meydana gelebilecek sorunların izlenebilir hale gelmesiyle çözüm süresi ve maliyet oldukça azalır.
- Bölgesel ölçüm alanı ile bölge debileri izlenerek gelecek dönemler için yapılması planlanan yeni içme suyu imalatlarının master planının oluşturulmasına olanak sağlar
Basınç Yönetim Alanı Nedir?
İçme suyu sistemlerinde yer alan izole bir bölgenin basıncının kontrol altına alınarak izlenmesini sağlayan bölgelere basınç yönetim alanı denir.
Yüksek basınç içme suyu sistemlerinde birtakım sorunlara neden olmaktadır. Bu sorunların en önemlisi de fiziki su kayıplarıdır. Su kaçağı suyun abonelere ulaşmadan boşa gitmesine neden olur. Özellikle yüksek basınç görülen içme suyu sistemlerinde su kayıplarının oranında yüksek olmaktadır. Bunun nedeni yüksek basınç borularda stres oluşturmakta ve zamanla boruların dayanamaması sonrası fiziki su kayıplarının oluşmasına neden olmaktadır. Yüksek basıncın önlenmesi ve su kayıp kaçaklarının azaltılması için en etkili çözüm yolu basınç yönetim alanı oluşturmaktır.
Basınç Yönetim Alanı Faydaları Nelerdir?
- Yüksek basınca sahip bölgelerin basıncını yönetmek için basınç yönetim alanı oluşturmak gerekir
- Basınç yönetim alanı ile yüksek basınçlar kontrol altına alınarak mevcut fiziki su kayıplarının azaltılması sağlanır.
- İçme suyu sistemlerinde yeni oluşabilecek fiziki su kaçakları basınç yönetim alanı ile önlenebilir.
Su Kayıp Kaçakların Azaltılması Nedir?
Su canlılar için çok önemlidir. Günümüzde şehirler gün geçtikçe kalabalıklaşmaktadır. Buda beraberinde su sıkıntısını doğurmaktadır. Bundan dolayı su israfını önlemek gerekmektedir. Su kayıp kaçakların azaltılması ile su kaçaklarıyla mücadele etmek önemlidir.
İçme Suyu Şebeke Kaçakları İle Mücadele
Şehir şebekelerinde su kayıpları ile mücadele son derece önemlidir. Bunun için hem profesyonel ekip hem de teknolojik cihazlar gerekmektedir. Toprak altında su kaçağı ile mücadele sonucu su israfının büyük ölçüde önüne geçilmesi sağlanır. Sonuç olarak içme suyu şebeke kaçakları ile mücadele hem ekonomik kazanç sağlar hem de suyun gelecek nesillere ulaşmasında büyük rol oynar.
